کتابی که در دست دارید، اثری ارزشمند و ماندگار از علامه حسن مصطفوی است؛ اثری که با ژرف‌نگری علمی، تحقیق مستند و نثری روان به بررسی بخشی از احادیث دشوار و پیچیده‌ی امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا علیه‌السلام، پرداخته است. موضوع اصلی این کتاب، توضیح و تحلیل بخشی از روایات سخت و سنگین نقل‌شده در کتاب «عیون الأخبار» اثر محدّث بزرگوار، شیخ صدوق (رضوان‌الله‌علیه) است.
معرفی کلی کتاب
این کتاب با نگاهی دقیق و پژوهشی به دسته‌ای از روایات «صعب و مستصعب» پرداخته است؛ یعنی احادیثی که درک آن‌ها نیازمند تبیین و شرحی عمیق است. مؤلف در جلد نخست، سی موضوع از این روایات را برگزیده و کوشیده است معانی آن‌ها را با زبانی روشن و در عین حال وفادار به منابع اصلی بیان کند. ایشان در مقدمه تصریح می‌کند که انگیزه‌ی این کار، تنها خدمت‌گزاری در آستان مقدس امام رضا علیه‌السلام و بیان گوشه‌ای از معارف ناب اهل بیت علیهم‌السلام است.
اهداف و انگیزه‌های نگارش
انگیزه‌ی اصلی علامه مصطفوی، تبیین و روشن ساختن مضامین بلند و گاه دشوار احادیث امامان معصوم علیهم‌السلام برای مخاطبان امروز است. وی با تواضع علمی یادآور می‌شود که این اثر را تنها کوششی کوچک برای خدمت به معارف اهل بیت می‌داند و امید دارد که خداوند متعال این خدمت ناچیز را بپذیرد. در عین حال، او معتقد است که تبیین این احادیث می‌تواند در فهم بهتر آموزه‌های دینی و اعتقادی نقشی اساسی داشته باشد.
روش تحقیق و سبک نگارش
شیوه‌ی کار مؤلف، ترکیبی از روش استنادی و توضیحی است. او با مراجعه به منابع اصلی همچون «عیون الأخبار» و «کافی»، احادیث مورد نظر را استخراج کرده، سپس به صورت خلاصه و روشن توضیح داده است. در عین رعایت ایجاز، تلاش شده تا ابهامات موجود رفع شود و معنا و مقصود روایت به نحوی قابل فهم برای خواننده‌ی عمومی و پژوهشگر بیان گردد. این روش، ضمن پایبندی به اصالت متون، به کتاب جنبه‌ی آموزشی و راهگشا بخشیده است.
ساختار و محتوای اصلی کتاب
کتاب در جلد نخست خود شامل سی موضوع انتخابی از روایات امام رضا علیه‌السلام است. هر بخش با ذکر روایت آغاز می‌شود و سپس شرح و توضیح نویسنده ارائه می‌گردد. مؤلف در نظر دارد در جلد دوم، بخش دیگری از این احادیث دشوار را با همین شیوه بررسی کند. علاوه بر این، در مقدمه‌ی اثر به اهمیت خطبه‌ی توحیدیه‌ی امام رضا علیه‌السلام نیز اشاره شده است که خود از متون سنگین و نیازمند شرح دقیق به شمار می‌رود.
ارزش علمی و جایگاه اثر
این کتاب از چند جهت دارای اهمیت است:
نخست آن‌که بر پایه‌ی منابع اصیل حدیثی نگاشته شده و بنابراین استنادی معتبر دارد.
دوم آن‌که با روشی تحلیلی و ساده‌سازی، احادیث دشوار را برای خواننده‌ی عام قابل استفاده کرده است.
سوم آن‌که در حوزه‌ی مطالعات رضوی و معارف اهل بیت علیهم‌السلام منبعی ارزشمند به شمار می‌آید و می‌تواند مورد استفاده‌ی طلاب، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث حدیثی قرار گیرد.
جمع‌بندی پایانی
کتاب حاضر جلوه‌ای از تلاش خالصانه‌ی علامه حسن مصطفوی برای خدمت به فرهنگ دینی و معارف اهل بیت است. مطالعه‌ی آن فرصتی است برای آشنایی عمیق‌تر با کلمات نورانی امام رضا علیه‌السلام و اندیشه‌ی والای ایشان. این اثر نه تنها از نظر علمی ارزشمند است، بلکه برای هر خواننده‌ی علاقه‌مند به معارف اسلامی، الهام‌بخش و راهگشا خواهد بود.
اگر در پی کتابی هستید که بتواند پرده از معانی پنهان برخی روایات دشوار بردارد و شما را به درک بهتر از معارف اهل بیت علیهم‌السلام رهنمون شود، این اثر بی‌تردید انتخابی شایسته است. مطالعه‌ی آن، سفری شیرین به دنیای معارف رضوی است و هر صفحه‌ی آن می‌تواند چراغی در مسیر معرفت دینی و الهی شما باشد.
