کتابی که پیش روی شماست، اثری ارزشمند در حوزهی تفسیر قرآن کریم است که به طور خاص بر آیۀ شریفۀ نور تمرکز دارد؛ آیهای که از دیرباز ذهن مفسران، عارفان و اندیشمندان اسلامی را به خود مشغول کرده است. این اثر، ابتدا به زبان عربی توسط مرحوم شیخ آقا بزرگ نجفی طهرانی – فقیه و محقق برجسته – نگاشته شد و سپس با قلمی روان و تحقیقی به فارسی ترجمه و شرح داده شد تا عموم علاقهمندان بتوانند از آن بهره بگیرند.
اهمیت این کتاب در آن است که علاوه بر نگاه لغوی و ادبی به آیه، جنبههای عمیقتر معنوی و عرفانی آن را نیز بررسی میکند. نویسنده در پاورقیها و توضیحات مفصل خود، اختلافنظر مفسران پیشین را مطرح کرده و با استدلال، دیدگاه ویژهی خویش را تثبیت مینماید. او با نگاهی ژرف، نشان میدهد که چگونه تنها یک آیه از قرآن میتواند دروازهای به سوی معانی بیکران، حقیقتهای فلسفی و الهی، و دریایی از حکمتهای پنهان باشد.
در این تفسیر، آیهی نور به صورت تمثیلی و چندلایه تحلیل شده است. مشکوة، زجاجه، مصباح و شجرهی مبارکه هر یک به مفاهیم بلند و شخصیتهای محوری عالم هدایت اسلامی تطبیق داده شدهاند. پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) به عنوان مظاهر نور الهی معرفی میشوند که واسطهی هدایت انسانها از ظلمت جهل و گمراهی به روشنایی حقیقتاند. در کنار این بیان، مفاهیمی چون نور وجود، مراتب هستی، فیض الهی و نسبت میان مخلوقات با واجبالوجود به شکلی دقیق و مستند مطرح شدهاند.
کتاب همچنین بر این نکته تأکید میکند که رسیدن به حقیقت معارف قرآن تنها با تحصیل رسمی علوم ممکن نیست؛ بلکه نیازمند تزکیهی نفس، اخلاص و صفای درون است. در غیر این صورت، حتی با سالها تحصیل علمی، حقیقت همچنان پوشیده و دستنیافتنی باقی میماند. این نگاه، بُعد عرفانی و اخلاقی اثر را پررنگتر میسازد.
از ویژگیهای برجستهی این اثر میتوان به ترکیب روش علمی با ذوق عرفانی اشاره کرد. نویسنده ضمن تکیه بر مبانی ادبی و تفسیری، در بسیاری از موارد با نگاهی نو و مبتنی بر شهود، به شرح معانی میپردازد. به همین دلیل کتاب نهتنها برای مفسران و پژوهشگران علوم دینی، بلکه برای علاقهمندان به عرفان اسلامی و مباحث فلسفی نیز جذاب و الهامبخش خواهد بود.
این کتاب نمونهای از اعجاز قرآن در معنا و بیان را پیش چشم خواننده میگذارد و یادآور میشود که قرآن صرفاً متنی مقدس برای تلاوت نیست، بلکه دریایی بیانتها از معرفت است که هر بار با تأمل و دقت، پرتوی تازهای از آن آشکار میشود.
در مجموع، این اثر یکی از منابع کمیاب و ارزشمند در تفسیر آیۀ نور است که با نثری شیوا و تحقیقی جامع، چراغی فرا راه طالبان حقیقت و جویندگان معرفت قرآن قرار میدهد.